راهبردهای آموزشی و پژوهشی برای گذار از صنعت نسل چهارم به صنعت نسل پنجم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، مدیریت صنعتی، گروه مدیریت، مجتمع دانشگاهی مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.

10.22034/jam.2025.144452.1120

چکیده

با توجه به تحولات فناورانه و گذار از صنعت ۴.۰ به ۵.۰، نقش دانشگاه‌ها در توسعه مهارت‌های مهندسی آینده اهمیت ویژه‌ای یافته است. صنعت ۵.۰ تنها بر فناوری‌های نوینی چون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سیستم‌های سایبر-فیزیکی استوار نیست، بلکه تأکید آن بر انسان‌محوری، پایداری و تاب‌آوری است. هدف این پژوهش، ارائه راهبردهایی آموزشی و پژوهشی برای توانمندسازی دانشگاه‌ها در پاسخ به این نیازها است.

روش: این پژوهش با استفاده از تحلیل ماتریس SWOT به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها در زمینه آموزش و پژوهش مرتبط با گذار به صنعت ۵.۰ پرداخته است. در مجموع، ۷ قوت، ۶ ضعف، ۸ فرصت و ۸ تهدید شناسایی شد و بر اساس آن‌ها ۲۰ راهبرد در قالب چهار دسته تدوین شد: راهبردهای تهاجمی، بازنگری، تنوع، و تدافعی.

یافته‏ها: بر پایه تحلیل انجام‌شده، ۵ راهبرد تهاجمی، ۵ راهبرد بازنگری، ۵ راهبرد تنوع، و ۵ راهبرد تدافعی استخراج گردید. این راهبردها شامل توسعه آموزش‌های میان‌رشته‌ای، استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش، گسترش همکاری‌های دانشگاه - صنعت و تأمین منابع مالی و انسانی برای تربیت نیروی کار رقابتی در سطح ملی و بین‌المللی هستند.

نتیجه‏گیری: گذار موفق به صنعت نسل پنجم مستلزم بازطراحی نظام‌های آموزشی و پژوهشی است. دانشگاه‌ها باید با توسعه ساختارهای منعطف، استفاده از فناوری‌های نوظهور، و ایجاد پیوندهای مؤثر با صنعت، نقش کلیدی خود را در تربیت مهندسان آینده ایفا کنند. راهبردهای ارائه‌شده، الگویی عملی برای این تحول فراهم می‌آورند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات