فساد آکادمیک، ساختار یا عاملیت؟ : تاملی بر دیدگاه متخصصان و پژوهشگران این حوزه در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

2 دکتری برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

10.22034/jam.2025.143667.1104

چکیده

با توجه به نقش و عملکرد درست مهم دانشگاه ها در جامعه، هدف این پژوهش این است تا با رویکردی تفسیرگرایانه ریشه های ساختاری وقوع فساد اکادمیک در نظام آموزش عالی ایران از دیدگاه صاحب نظران و اساتید واکاوی کند.
روش : رویکرد پژوهشی بکار برده شده در این پژوهش کیفی می باشد و از روش روش نظریه داده بنیاد مبنی بر طرح نوظهور (Emerging Design)برای انجام عملیات پژوهش استفاده شد. داده های این پژوهش با استفاده از روش مصاحبه باز جمع آوری شد. روش نمونه گیری بکار رفته در این پژوهش از نوع روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی می باشد و با استفاده از شاخص اشباع نظری تعداد 15 نفر از اساتید و صاحب نظران به عنوان جامعه مورد پژوهش مورد مصاحبه قرار گرفتند. نگرش و دیدگاه آنها نسبت به چگونگی وقع فساد اکادمیک در آموزش عالی ایران مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها : برای تجزیه و تحلیل داده ها و نتیجه گیری از یافته های پژوهش از نظریه زمینه ای استفاده شده است. یافته های اصلی این پژوهش با استفاده از نظریه زمینه ای شامل ریشه های ساختاری همچون ریشه های اقتصادی، مدیریتی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بود. و در اخر با استفاده از یافته های پژوهش، مدلی تحت عنوان مدل عوامل ساختاری وقوع فساد اکادمیک ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اجاقی رضوان ؛ کیوان آرا  محمود ؛ سهرابی مظفر و  پاپی احمد.(1390). تحلیل آسیب‌شناسی تقلب و سرقت علمی بر اساس یک تحقیق کیفی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی ، ویژه‌نامه توسعه آموزش و ارتقای سلامت.
پور عزت علی‌اصغر، قلی پور آرین، الهام  حیدری، سعیدی نژاد  مجید.(1391). شناسایی عوامل مؤثر و پیامدهای رفتارهای غیردانشگاهی در میان استادان دانشگاه،. خلاق در علوم و فناوری، سال هفتم، شماره 2. ص 1 -13.
توکل محمد ؛ ناصری راد  محسن. (1388). دستبرد علمی با تبیینی از جامعه­شناسی علم، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 4(3و4)، 1-16.
حسینی هاشم زاده، داود(1398). فساد دانشگاهی ( گونه شناسی، روش سنجش، علل، پی آمدها و راهبردهای مبارزه با آن).تهران انتشارات آگاه، چاپ یکم: پاییز 1398.
زمانی بی‌بی عشرت ؛  عظیمی سید امین و  سلیمانی نسیم.(1392). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر سرقت علمی دانشجویان دانشگاه اصفهان،  فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ۱۹ (۱) :۹۱-۱۱۰.
ستوده هدایت.(1396). آسیب‌شناسی اجتماعی( جامعه‌شناسی انحرافات). تهران، انتشارات آوای نور.
عباسی آیدین ؛ دوستی مرتضی و زایر  بهنام. (1394). راه­های پیشگیری و انواع سوء رفتارهای علمی، مدیریت ارتباطات در رسانه­های ورزشی، 2(7)، 55-61.
قائدی مریم؛ مدهوشی مهرداد ؛ رزاقی نادر و صفایی عبدالحمید. (1397). علل و زمینه‌های فساد دانشگاهی و پیامدهای ناشی از آن. فصل‌نامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دوره 24، شماره 10، ص135-113.
قائدی مریم ؛ مدهوشی مهرداد ؛ رزاقی نادر و صفایی عبدالحمید. (1397). گونه شناسی فساد علمی و ارتباط آن با سیاست‌های علم و فناوری در حوزه علوم انسانی ایران. پایان‌نامه‌ی دوره دکتری در رشته مدیریت- سیاست‌گذاری علم و فناوری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران.
گیدنز آنتونی ؛ کارن بردسال. (1938). جامعه‌شناسی با تجدیدنظر کامل و روزآمد شده.( ترجمه حسن چاوشیان). تهران: نشر نی، 1389.
گیدنزآنتونی؛ کارن بردسال. (1938). جامعه‌شناسی با تجدیدنظر کامل و روزآمد شده.( ترجمه حسن چاوشیان). تهران: نشر نی، 1389.
نظرسنجی فساد در سطح کلان (گزارش نهایی ارزیابی فساد، 2006 ، ایالات‌متحده).
References
 
Chen, S., & Macfarlane, B. (2015). Academic integrity in China. Handbook of Academic Integrity, 99-105.
Creswell J. w. (2012).Educational research: planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. (Fourth edition). Pearson. Boston.
Denisova-Schmidt, E., Huber, M., & Leontyeva, E. (2016). On the development of students’ attitudes towards corruption and cheating in Russian universities. European Journal of Higher Education6(2), 128-143.
Dong, B., & Torgler, B. (2013). Causes of corruption: Evidence from China, China Economic Review, 26, 479-503.
Dridi, M. (2014). Corruption and education: Empirical evidence. International Journal of Economics and Financial Issues, 4, 476-493.
Heyneman, S. (2011). The corruption of ethics in higher education. International Higher Education, (62), 8-9.
Heyneman, S. P. (2004). Education and corruption. International Journal of Educational Development24(6), 637-648
Keller, M. (1978). Corruption in America: Continuity and Change. In A. Eisenstadt, A. Hoogenboom, and H. Trefousse (Eds.), Before Watergate: Problems of Corruption in American Society. Brooklyn, NY: Brooklyn College Press.
Osipian, A. (2009). Corruption and reform in higher education in Ukraine. Canadian and International Education Journal, 38(2).
Osipian, A. (2009). Corruption in the higher education industry: Legal cases in the context of change. Paper presented at the Annual Conference of the University Council for Education Administration (UCEA), Anaheim, CA,
Osipian, A. (2009). Grey areas in the higher education sector finance: Illegality versus corruption. Paper presented at the Annual Meeting of the American Education Finance Association (AEFA), Nashville, TN.
Osipian, A. (2009). Investigating corruption in American higher education: The methodology. FedUniJournal of Higher Education, 4(2), 49–81.
Osipian, A. (2013). “Recruitment and admissions: fostering transparency on the path to higher education”, Global Corruption Report: Education, Transparency International, pp. 148-155.
Osipian, A. (2013). “Will bribery and fraud converge? Comparative corruption in higher education in Russia and the USA”, Compare: A Journal of Comparative and: Internationa 10.1080/03057925.2012.728374l Education, DOI.
Otengho, S. J. (2016). Government Official's Perspective on Regulatory Mechanisms to Mitigate Unabated Corruption in the Education Sector in Kenya: A Case Study (Doctoral dissertation, Northcentral University).